Een pareltje in de stad:

Het pand Keizersgracht 240 staat in een bouwblok omsloten door Reestraat, Prinsengracht en Berenstraat, dat deel uitmaakte van de aanleg van de grachtengordel in 1613. De percelen in het blok werden overwegend bebouwd met enkelvoudige, dus verhoudingsgewijs smalle huizen, in dit geval een huis met een breedte van zes meter bij een diepte van twintig meter. De ligging van Keizersgracht 240 naast het hoekhuis met de Reestraat bemoeilijkte de aanleg van een tuin. Het feit dat het huis werd voorzien van een achterhuis was onder de gegeven omstandigheden al bijzonder. Het pand werd in 1758 verbouwd en van een nieuwe gevel voorzien die sindsdien geen noemenswaardige veranderingen meer heeft ondergaan. Slechts de deur en de indeling van de ramen zijn negentiende-eeuwse invullingen. Ook de interieurindeling is vrijwel ongewijzigd gebleven.

Midden 18e eeuw kwam er een nieuwe voorgevel voor het pand te staan.

In 1968 kwamen in de voorkamer bij het verwijderen van de betengeling behangselschilderingen tevoorschijn die uit het laatste kwart van de achttiende eeuw dateren. Behangselschilderingen waren in die tijd zeer populair, maar zijn in de loop van de negentiende eeuw op grote schaal uit de grachtenhuizen verdwenen.

Het drie vensters brede huis heeft een klokgevel versierd met voluten en een natuurstenen omlijsting uitmondend in een kuif. Voor- en achterhuis zijn van elkaar gescheiden door een binnenplaats en tussenlid met trappenhuis. Het voorhuis bestaat uit een gedeeltelijk onderkelderd souterrain, een bel-etage, twee bovenverdiepingen en een zolder met vliering. Het achterhuis was oorspronkelijk als keuken in bedrijf, een grote raveling geeft aan waar zich de stookplaats bevond.

Behangselschilderingen

Uniek zijn de behangselschilderingen in de voorkamer op de bel-etage die vrijwel ongeschonden bewaard zijn gebleven. De schilderingen zijn rondom boven een lage lambrisering aangebracht, ook de gangdeur is in de schildering opgenomen. In de voorstellingen zijn twee schilderkundige genres met elkaar vermengd; dat van de idealiserende landschapsschilderkunst en de allegorie. Tussen bogen door kijkt de beschouwer uit over een idyllisch bosrijk landschap dat, naar de mode van de tijd, is verfraaid met een bouwwerk uit de klassieke oudheid, in dit geval een obelisk. De allegorische voorstellingen op de voorgrond verbeelden de verheerlijking van de handelsstad Amsterdam. De stad wordt gesymboliseerd door de Amsterdamse stedenmaagd en het stadswapen, de Mercuriusstaf verwijst naar de handel, de bron van de Amsterdamse welvaart, uitgebeeld in de vorm van de hoorn des overvloeds en personificaties van de werelddelen die hun waren de Amsterdamse stedenmaagd aanbieden. Het thema wordt gecompleteerd door voorstellingen van deugden en van kunsten. Aan weerszijden van de dubbele deuren zijn de deugden in grisaille zó bedrieglijk natuurgetrouw geschilderd, waardoor het net beelden in nissen lijken.

Bron website monumenten en archeologie van de Gemeente Amsterdam.

Na vergelijking met de behangselschilderijen aan de overkant op Keizersgracht 269, kan je haast niet anders concluderen dat dit werk moet zijn van Antonie Elliger (1701-1781). Zie foto's hier iets verder onder.